Çocuklarda Aşı
Oluşan antikorlar vücutta uzun süre kalırlar ve bu süre içinde aynı mikrop vücuda tekrar girerse, bu mikrobun hastalık oluşturmasına fırsat vermeden ortadan kaldırılmasını sağlarlar. Herhangi bir aşının koruyucu etki gösterebilmesi için uygun yaşlarda ve uygun aralıklarla yapılması şarttır. Zira aşıların çocuklara hastalıklara yakalanma riskinin en yüksek olduğu dönemlerden önce yapılması gerekmektedir.
Aşılar Nasıl Korur?
Aşılamanın arkasındaki fikir, hastalığı geçirmek zorunda kalmadan o hastalığa karşı bağışıklık sağlayıp korunmaktır. Aşıların içerisinde bulunan mikroplar ya ölüdür ya da hastalık yapamayacak kadar zayıflamıştır. Aşılarla vücuda verilen mikroplara karşı bağışıklık sistemi aynen hastalığın mikrobuna karşı verdiği yanıtı verir ve antikor oluşturur. Oluşan bu antikorlar yıllarca vücutta kalır ve daha sonra esas mikrop ile karşılaşınca onun hastalık yapmasına izin vermeden mikrobu öldürür. Yani yine bağışıklık sistemi devreye girer ama önemli bir farkla: Çocuğunuz hastalanmadan!
Aşıların Yararları Nelerdir?
Aşıların sağladığı en büyük yarar toplum sağlığının devam ettirilmesidir. Aşılar öncelikle uygulandıkları kişileri hastalıktan korur ancak hastalıktan korunan kişiler mikropları diğer kişilere taşıyamayacağı için aşılanmamış kişilere de hastalığın geçişi engellenerek toplum sağlık kalitesi yükselir.
Neden Aşılanmak Hastalığı Geçirmekten Daha İyidir?
Hastalıklar kötüdür. Aşılar ise hastalığın istenmeyen sonuçlarını ve sıkıntısını yaşamadan o kötülükten korunmayı sağlar.
Aşılar Zarar Verir Mi?
Günümüz modern teknolojisi ile üretilen aşılarda yan etki olasılığı hiç yok denecek kadar azaltılmıştır. Aşı uygulandıktan sonra çok nadir olarak vücutta ve aşı yerinde birtakım yan etkiler oluşabilir. Bu yan etkiler çok nadir olmakla birlikte genellikle çok yüksek ateş, aşı yerinde ağrı ve kızarıklık şeklindedir.
Aşı Yapılmaması Gereken Durumlar
Zannedilenin aksine aşıların yapılmasını engelleyebilecek faktörler çok kısıtlıdır. Halkımız tarafından inanılan ve bu nedenle çocukların aşıya götürülmesini engelleyen hafif ateş, ishal gibi durumların bir engel teşkil etmediği artık bilimsel araştırmalar ile kanıtlanmıştır.
Aşıların Saklanması Ve Korunması
Biyolojik ürünler olarak kabul edilen aşılar, serumlar ve bazı kan ürünleri; ısı, güneş ışığı, donma gibi dış etkenlerden kolayca etkilenip zarar görebilirler. Aşıların saklanmasında en ideal ısı +2 ile +8 derece arasındaki buzdolabı raf ısısıdır. Çocuğunuz için eczaneden aşı alırken buz aküsü ile almaya özen gösteriniz.
Aşılar Sadece Çocukluk Çağında Mı Kullanılabilir?
Aşıların çoğunluğu çocukluk çağında uygulanmasına rağmen aşıların sadece çocuklar ve çocukluk çağı için olmadığının unutulmaması gereklidir. Adolesan ve erişkinler tetanoz ve difteri tekrar dozlarını yaptırmalıdır. Çocukluğunda Hepatit A, Hepatit B, Kızamık, Kızamıkçık, Kabakulak veya Suçiçeği geçirmemiş veya bu hastalıklara karşı aşılanmamış kişiler erişkin yaşlarda da güvenle aşılanabilmektedir ve bu hastalıklar ileri yaşlarda geçirildiğinde çok daha ağır geçirildiği için aşılanmaları büyük önem taşımaktadır.
Çocukluk Çağı Aşıları Neden Önemlidir?
Yeni doğmuş bebekler annelerinden aldıkları antikorlarla pek çok hastalığa karşı korunurlar. Ancak bu korunma sadece aylarla ölçülen bir süre devam eder ve azalarak kaybolur. Yeni doğanlar, boğmaca gibi bazı hastalıklara karşı anneden geçen antikorlara da sahip değildir. Bebekler aşılanmazsa ve hastalığın mikrobu ile karşılaşırsa vücudu hastalıkla savaşacak kadar güçlü olmayabilir. Aşılar bulunmadan önce pek çok bebek yaşamını kaybetmekteydi. Aynı mikroorganizmalar günümüzde de halen dolaşmaktadır ancak bebekler aşılar sayesinde korunmakta ve bu sayede bu hastalıklar artık pek görülmemektedir.
Virüsler Ve Bakteriler Nasıl Hastalık Yaparlar?
Aşı yapılan çocuklar hastalanmadan aşılandıkları hastalığa karşı bağışıklık kazanırlar. Aşıların bunu nasıl yaptığını anlamak için virüs ve bakterilerin nasıl hasta ettiğini anlamamız gerekir. Bir virüs 8-12 saat gibi kısa sürede yüzlerce kendi kopyasını yapabilir ve her yeni virüs de aynı şeyi yapabilir. Vücuda giren yüzlerce virüsün nasıl bir haftada milyarlarca virüse ulaştığını anlamak kolaydır. Bakteriler ve virüsler benzer şekilde hastalık oluştururlar. Vücuda girdikten sonra kendi kopyalarını oluşturmak üzere çoğalırlar ve çoğaldıkları yerlere zarar verirler. Bazı bakteriler zararlı bir protein olan toksinler üreterek hastalandırırlar. Bu durumda da hasarı yapan bakteri değil, toksin olur.
Başlıca Aşı Tipleri
Canlı Aşılar: Aşı içerisindeki mikroorganizma canlı olmakla birlikte vücut için tamamen zararsız hale getirilmiştir. Verem, kızamık, kızamıkçık ve kabakulak aşıları buna örnektir.
Ölü Aşılar: Aşıda kullanılan mikroorganizmalar öldürülmüştür ancak vücudu uyararak antikor dediğimiz koruyucu maddelerin yapılmasını sağlayacak özellikleri korunmuştur. Boğmaca aşısı buna örnektir.
Subünit Aşılar: Aşıda kullanılan mikroorganizmalar öldürüldükten sonra parçalanarak, bu parçalardan vücudu uyaran koruyucu antikorların yapılmasını sağlayacak şekilde yapılır ve kullanılır. Örnek olarak Hepatit B ve grip aşıları verilebilir.
Toksoid Aşıları: Bu tür aşılarda mikroorganizmaların kendileri kullanılmaz. Bazılarının ürettiği zehirler çeşitli kimyasal maddelerle işlenir ve hastalık yapıcı etkileri yok edilerek aşı yapımında kullanılır. Tetanoz ve difteri aşıları bu tip aşılardır.
AŞI TAKVİMİ
Doğum: Hepatit B
1. Ay: Hepatit B
2. Ay: Difteri – Tetanoz – Boğmaca – Çocuk Felci(DTAP) – Hemofilus Influenza(HIB) – BCG – Pnömokok
3. Ay: Rota Virüs
4. Ay: Difteri – Tetanoz – Boğmaca(DTAP) – Çocuk Felci(IPV) – Hemofilus Influenza(HIB) – BCG – Pnömokok
5. Ay: Rota Virüs
6. Ay: Difteri – Tetanoz – Boğmaca (DTAP) – Çocuk Felci (OPV ve IPV) – Hemofilus Influenza (HIB) – Hepatit B (HB)-3 – Pnömokok
7. Ay: Rota Virüs
9. Ay: Kızamık – Kızamıkçık – Kabakulak
10. Ay: Meningokok
12. Ay: Kızamık – Kızamıkçık – Kabakulak (MMR)-1 – Suçiçeği – Pnömokok
13. Ay: Meningokok
18. Ay: Difteri – Tetanoz- Boğmaca(DTAP) – Çocuk Felci (OPV ve IPV) – Hemofilus Influenza(HIB) – Oral Polio – Hepatit A
2 Yaş: Hepatit A
4-6 Yaş: Difteri – Tetanoz – Boğmaca(DTAP) – Çocuk Felci (OPV ve IPV) – Hemofilus Influenza (HIB) – Kızamık – Kızamıkçık – Kabakulak (MMR)-2
Doktorunuzun önerdiği aşıyı çocuğunuza yaptırmaktan korkmayın. Eğer aşı sonrası beklenmedik bir reaksiyon ile karşılaşırsanız mutlaka çocuk dostu ve multidisipliner hizmet veren bir çocuk hastalıkları ve sağlığı kliniğine başvurunuz.