Endometriozis

Endometriozis Neden Oluşmaktadır?

Endometriozisin gelişimi ile ilgili çeşitli hipotezler öne sürülse de kesin nedeni henüz bilinmemektedir. Sık kabul gören görüşlerden biri, adet döneminde rahimden atılan kanın içindeki endometrium dokusunun çoğu dışarı doğru atılırken, bır kısmının tüpler aracılığıyla geriye doğru karın boşluğuna geçmesidir. Bu dokuların normal vücut savunma mekanizmaları ile temizlenememesinde yetersizlik olan kişilerde endometriozis oluşu söz konusu olabilmektedir.

Endometriozisin Sıklığı Nedir?

Endometriozis, üreme çağındaki kadınların yaklaşık %10’unu etkileyebilen bir durumdur. Endometriozis kısırlık problemi olan kadınların %24-50’sinde görülebilmekte, kronik alt karın ağrısı olanların %20’sinde bulunabilmektedir.

Endometriozisin Yol Açtığı Klinik Durumlar Nelerdir?

Endometriozis olan birçok kadının çok az hatta hiç şikayeti olmayabilir. Sıklıkla görülen şikayetler; kronik kasık ağrısı, sancılı adet görme, ağrılı cinsel ilişki, dönemsel bağırsak şikayetleri (şişkinlik, ağrılı dışkılama, kanlı dışkılama, ishal veya kabızlık), idrar yolları ile ilgili şikayetler (ağrılı idrar yapma, kanlı idrar yapma) ve kısırlığı içermektedir. Endometriozis genç kızlarda da benzer şikayetlere yol açabilmektedir. Endometriozis olan kadınların %17-44’ünde endometrioma kisti denilen ve daha çok çikolata kistleri olarak bilinen yumurtalıklarda oluşan kistlerde ultrasonografi sırasında klinikte saptanabilen bir durumdur.

Endometriozisin Evreleri Nelerdir?

Endometriozis; lezyonların yeri, sayısı, yayılımı, derinliği, yapışıklıkların şiddeti, endometrioma kistleri olarak adlandırılan çikolata kistlerinin varlığı ve büyüklüğü değerlendirilerek 4 evreye ayrılır.

Evre 1: Minimal
Evre 2: Hafif
Evre 3: Orta
Evre 4: Ağır ileri evre Endometriozis
3. ve 4. evrelerde çikolata kistleri ve yapışıklıklar, sıklıkla kısırlık ile birlikte gözükür.

Endometriozis Tanısı Nasıl Konulur?

Jinekoloji uzmanı, hastanın öyküsü, jinekolojik muayene ve ultrasonografi eşliğinde endometriozisten şüphelenir. Kesin tanı ameliyat sırasında (laparoskopi veya laparatomi) lezyonlarının görülmesi ve patolojik incelemesi ile konulur.

Endometrioziste Ağrı Tedavisi Nasıl Yapılır?

Endometriozise bağlı ağrılarda, non-steroidal antienflamatuar ağrı kesiciler, kombine oral kontraseptifler (ağızdan, vajinal halka şeklinde), GnRh analogları (enjeksiyon), progestinler (ağızdan, enjeksiyon veya rahim içi araç şeklinde) ya da aromataz inhibitörleri kullanılabilir. İleri evre endometriozis ve büyük endometriomaların varlığında ağrı tedavisinde hormonal tedavi yararlı değildir ve ameliyat gereklidir. Yine, ilaç tedavisinin başarısız olduğu veya ilaç kullanımının o hasta için sakınca içerdiği durumlarda da ameliyat önerilir.

Endometrioziste Cerrahi Tedavi Nasıl Yapılır?

Endometrioma kistleri için önerilen cerrahi işlem laparoskopik olarak (kapalı ameliyat) kistin cidarı ile birlikte çıkarılmasıdır. Kistin boşaltılması ya da cidarının yakılması önerilmemektedir. Yine ameilyat sırasında mevcut olan yapışıklıklar giderilmelidir. Laparoskopik ameliyat sırasında tüplerin açık olup olmadığı da kontrol edilmelidir.

Gebeliğin Endometriozis Üzerine Etkileri Nelerdir?

Gebeliğin endometriozis üzerine etkileri kanıtlanmamış olmakla birlikte gebelik sırasında hastalık geriler ve adetlerin dönmesi ile bulgular geri döner.

Cerrahi Sonrası Endometriozisin Tekrarlamasının Önlenmesi İçin Ne Yapılmalıdır?

Endometrioma cerrahisi geçiren kişilerde, eğer gebelik isteği de yoksa endometriozisin tekrarlamasının önlenmesinde uzun dönem baskılama tedavisi için hastaya göre tercih edilmek üzere kombine oral kontraseptifler veya progestinler kullanılabilir.

Endometriozis Tedavisinde Alternatif Tıp Yöntemlerinin Yeri Var Mıdır?

Günümüzdeki mevcut endometriozis tedavi rehberleri, besin takviyeleri, tamamlayıcı veya alternatif tıp yöntemlerini endometriozis tedavisinde potansiyel fayda veya zararları net olmadığı için önerilmemektedir.

Endometriozise Bağlı Kısırlık Tedavisi Nasıl Yapılır?

Kısır hastalarda, endometriozis varlığında laparoskopik olarak kistlerin çıkarılması ve yapışıklıkların giderilmesi önerilir. Bu şekilde spontan gebelik oluşma oranları da artar. Ancak kısırlık nedeniyle endometriozis cerrahisi geçiren hastalara ameliyat sonrası hormonal baskılama tedavisi verilmesi önerilmez. Kişiye özel olarak cerrahi tedavisi sonrası belli bir süre spontan gebelik beklenebilir, aşılama ya da tüp bebek tedavileri tercih edilebilir.

Endometriozis İle Kanser Arasında İlişki Var Mıdır?

Endometriozisin kansere yol açtığına dair kesin bir kanıt yoktur. Yine Endometriozis olan kadınlarda toplam yumurtalık kanseri ve non-hodgkin lenfoma gibi bazı kanser türleri endometriozisi olanlarda biraz daha sık görülebilmektedir.