Obezite ve Tiroid Hastalığı
Aşırı yeme, sağlıksız beslenme ve hareketsiz yaşam tarzını bir tarafa bırakırsak, obezitenin önde gelen nedenlerden birisi hipotiroididir. Tiroid bezi az çalıştığında ödem yanında, vücudun bazal metabolik hızı azaldığı için kilo almak kolaylaşırken, kilo vermek zorlaşır, günlük toplam enerji harcanması azalır ve vücut ağırlığı artar. Kısaca söyleyecek olursak tiroid bezinin az çalışması durumunda obezite eğilimi artmaktadır.
Son yıllarda obezite ve tiroid hastalığı arasında oldukça ilginç ve önemli bilgiler ortaya çıkmış ve obezite ile hipotiroidinin karşılıklı etkileşim içerisinde bulunan 2 durum olduğu anlaşılmıştır. Yani bir yandan hipotiroidi obeziteye yol açarken, diğer taraftan obezitenin (şişmanlığın) bizzat kendisinin de tiroid bezi bozukluğuna neden olduğu anlaşılmıştır. Bu bozuklukta yağ hücreleri tarafından salgılanan “Leptin” adlı hormon rol oynamaktadır. Leptin’in görevi beyinde doyma hissi sağlamaktadır. Obez kişilerde yağ dokusu arttığından dolayı leptin hormonunun düzeyi de yüksek bulunmaktadır. Şişmanlarda artan Leptin, beynimizdeki hipofiz bezinden salgılanan ve tiroid bezinin çalışmasını düzenleyen TSH’yı yükseltirken, TSH’nın bizzat kendisi de yağ dokusu artışına ve obeziteye yol açmaktadır. Böylece obezlerde TSH düzeyleri çoğunlukla hafif yüksek olduğu görülmektedir.
Yine obezitede yağ dokusundan salınan iltihabi faktörler (TNF-alfa, interlökin-1 ve interlökin-6) yanında, bizzat leptin’in otoimmüniteye de aracılık etmesi, obez kişilerde otoimmün tiroid hastalığının (Hashimoto tiroididiti) ve hipotiroidini daha sık olarak ortaya çıkmasına neden olabilir. Yine ilginç olarak sigara bırakıldıktan sonra ilk 2 yılda otoimmün tiroid hastalığı (Hashimoto) ve hipotiroidi riski anlamlı artış göstermektedir. Bu nedenle sigara bıraktıktan sonra aşırı kilo alma yakınması olan hastalarda, kilo alımının nedeni olarak yalnızca sigaranın bırakılması değil, aynı zamanda muhtemel hipotiroidiyi dışlamak için, mutlaka tiroid fonksiyon testleri de yapılmalıdır.
Prof. Dr. Mithat Bahçeci