Tatil ve Seyahatte Sağlık

Bu yaz Güney’e mi insek?”

“Benim tatilim geldi.”

“Maybe we should go to Turkey this year. Izmir, Ephesus, Çeşme… I may even sign up for a full body check-up at Kent Hospital.”

“Haftasonu tatille birleşti, çocukları anneye bırakıp Foça’ya mı kaçsak?”

“იზმირი, თურქეთი კარგია თქვენი ჯანმრთელობისთვის. ჩვენ გვყავს პროფესიონალი ექიმები ღვიძლის გადანერგვაზე.”

“Мы едем в Измир, индейку. Их оздоровительный туризм является лучшим.”

Yukarıdaki gibi örnekler türetilebilir. Bu yazı binbir emek ile hak edilen ve mükemmel geçmesi planlanan tatil ve seyahat fikirlerini daha sağlıklı kılma amacı taşıyor. Bunun yolu da sağlık performansımızı koruyup, hastalanma riskini minimize etmek için bir dizi sağlıklı yaşam yöntemlerini alışkanlık haline getirmekten geçiyor. Tatil/seyahat öncesi ve tatil/seyahat sonrası olarak iki aşamada inceleyeceğimiz bu yöntemler tatil yaşamını siz ve sevdikleriniz için daha sağlıklı kılmayı amaçlıyor.

Tatil ve Seyahat Öncesinde

İlk adım olarak seyahate çıkmadan önce sağlık kontrolü yaptırmakta yarar var. Özellikle diyabet, tansiyon, kalp-damar ve solunum problemleri gibi kronik hastalığı olanlar ve sürekli tedavi altında bulunanlar için konu daha çok önem arz ediyor. Geziye çıkmadan önce sağlık açısından uygunluk durumunun değerlendirilmesi, bireyin gerçekleştirilecek tatil veya seyahate ne kadar hazır olup olmadığını bilmesi açısından bir elzem. İster basit bir günübirlik doğa veya deniz gezisine çıkmış olun, ister egzotik bölgelerde otantik maceraya. Sağlık öykünüzü bilmeden, o yola çıkmayın.

Tatil ve seyahatte gidilecek yer veya yerler; coğrafyası, iklimi ve diğer faktörleri göz önüne alınarak seçilirken iyi düşünülmeli, hazırlığı da buna göre özenle yapılmalı. Dizinde rahatsızlık olan biri ile trekkinge veya kalp hastalığı olan bir arkadaş ile çok sıcak ve bunaltıcı yerlere tatile gitmenin pek sağlıklı sonuç vermeyeceği hesaba katılmalı. Bulaşıcı hastalık insidasyonu yüksek olan bir başka ülkeye gidilmesi söz konusu gibi durumlardaysa da mutlaka önerilen aşıların yaptırılması gerekiyor.  Düzenli ilaç kullanılıyorsa her ihtimale karşı yeteri kadar tatil öncesi stok bulundurulmalı. Ayrıca direnç arttırıcı vitamin, mineral vb. gibi takviyelerin yanı sıra ishal kesici, ağrı, ateş, bulantı-kusma için de doktorların önerdiği ilaçların yanınızda bulunması hazırlıklı olmak açısından yararlı olacaktır.

Tatil ve Seyahat Sırasında

Tatiller ve seyahatler bazen yorucu olabilir. Bu da bağışıklık sistemimizin gardını alışkan olmadığımız bir habitatta gardını düşürmesi anlamına gelebilir. Seyahat ve tatil sırasında programın çok yorucu olması hastalık riskini arttır. Tatil ve seyahat sırasında dinlenme ve uyku için yeterli zaman ayırmayı asla unutmamak gerek.

Alışılan yiyeceklerden farklı beslenmek de risk oluşturabilir. Egzotik tatil lokasyonlarında karşılaşılan ve mide faunamızın alışık olmadığı çok farklı yiyecekler çeşitli yan etkilere ve hatta hastalıklara yol açabilir. Gideceğiniz yerdeki lezzetlere karşı önceden araştırma yapmakta fayda var. Özellikle tatil ve seyahatlerde en sık rastlanılan hastalıkların sindirim bozuklukları ve mide-bağırsak enfeksiyonları olduğu düşünülürse. Bu durum özellikle hassas bir sindirim sistemine sahip olanlarda daha önemli. Bulantı, kusma, ishal, ateş gibi belirtiler mide-bağırsak enfeksiyonu en sık görülen tatil ve seyahat hastalığıdır. Bundan korunmak için, özellikle kirli ortamlarda ve açıkta hazırlanıp satılan yiyeceklerden uzak durulmalıdır. Riski minimize etmenin bir diğer yolu da ambalajlı ve kapaklı yiyecek-içecek tüketmek olacaktır.  Ayrıca, açık içme sularının pek güvenilir olmadığı Pasifik ve Güney Asya bölgelerinde yapılan tatil ve seyahatlerde buz konusunda da dikkatli olmak gerekmekte. İçeceğinize isteyeceğiniz buzu isterken iki kez düşünmekte fayda var.

Tatil ve seyahatte beslenme programı da değişebilir. Bireyin kendi yaşamındaki beslenme programı ile saatleri ve öğün miktarları farklılık gösterebilir. Seyahat ve tatil sırasında bu durumlar da göz önünde bulundurulmalı. 

Tatil ve seyahatte vücut ısısını korumak çok önemli. Çünkü enfeksiyonlara karşı dirençte vücut ısısı başrolde. Unutmamak gerekir, üşüme veya aşırı sıcak bir süre sonra vücudun bağışıklık sisteminin kırılmasına ve hastalıklara açık hale gelmesine yol açabilir. Çok sıcak ortamlarda sıcak ve güneş çarpması, güneş yanıkları gibi önemli sağlık sorunları yaşanılabilir. Özellikle yaz tatillerinde deniz ve güneşin etkilerini hesaba katarak günün en sıcak olduğu 11:00-15:00 saatleri arasında korunmadan dışarı çıkmamak, terletmeyen ve serin tutan giyecekler seçmek, ciltte açıkta kalan yerlere güneş koruyucu kremler sürmek ve bol sıvı almak gibi önlemlere başvurmak sağlıklı yaşam yöntemlerine verilebilecek en uygun örnekler olabilir. Tansiyon, kalp-damar hastalığı olanların ve belli bir hastalığı olmasa da ileri yaşlarda olanların omuz hizasını geçen suya girmemeleri ve çok yorulmamaları göz önünde bulundurulmalı.

Özetleyecek olursak, herkes tatil ve seyahat programlarını kendi sağlık durumuna göre yapmalı. Kişi, yaş, güç-kuvvet, mental sağlık, fiziki hastalık gibi değişkenleri objektif bir şekilde değerlendirmeli. Tatile çıkmadan önce, eğer var ise, gezi sorumlusuna sağlık öykünüz hakkında bilgilendirme yapmanız ve seyahat sırasınca üzerinde sağlık durumunuzun bilgilerinin bulunduğu bir uyarı belgesi taşınması da doğru olabilir.

Sağlıklı ve mutlu tatiller dileğiyle.