Tiroid: Vücudun Kontrol Paneli
Tiroid hormon eksikliği; tiroid bezinin dokuların ihtiyacını karşılayacak düzeyde hormon üretememesi halidir, pek çok sebebi olabilir. Ilımlı tiroid hormon eksikliğinde hastanın herhangi bir şikayeti olmayabileceği gibi, eksikliğin derecesi ile bağlantılı olarak halsizlik, başağrısı, baş dönmesi, soğuğa tahammülsüzlük, cilt kuruluğu, saç dökülmesi, uyuma isteği, ses kısıklığı, kas ağrıları ve krampları, kabızlık, adet düzensizliği gibi bulgular olabilir.
Tiroid hormon eksikliği nedeniyle tiroid hormonu kullanmakta olan ve tiroid hormon düzeyleri ilaç ile belli bir süreden beri normal aralıkta tutulan hastalarda bu şikayetler olsa bile bunlar artık hastalığa bağlanamaz. Stresli hayat tarzı, yeterli dinlenememe, düzensiz beslenme, düzenli egzersiz yapmamanın da bu şikayetleri ortaya çıkarabileceği gözardı edilmemelidir. Özellikle kilo vermenin herkes için uzun süre boyunca düzenli beslenme, kalori kısıtlaması ve egzersiz yaparak sağlanabilen bir süreç olduğu hatırda tutulmalıdır. Hipotiroidisi olan kişilerde hangi sebebe bağlı olursa olsun iyot kısıtlaması yapılması da gerekli değildir. Bu kişiler normal bir şekilde beslenebilirler. Tuz olarak, Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Derneği’mizin önerisi sadece iyotlu tuz kullanımıdır, bunun dışındaki tuzlar (kaya, himalaya, gurme vs.) önerilmez.
Tiroid hormon fazlalığı da yine farklı hastalıklara bağlı ortaya çıkabilir. Tedavi şekli sebebe bağlı olarak değişir. Tiroid hormon fazlalığında halsizlik, sıcağa tahammülsüzlük, terleme, saç dökülmesi, endişeli ruh hali, kas ağrıları, çapıntı, ellerde titreme, ishale yatkınlık, adet düzensizliği olabilir. Bazı tiroid hormon fazlalığı durumlarında iyot kısıtlaması önerilmektedir.
Bunun yanında tiroid bezinin içerisinde çeşitli büyüklüklerde “nodül” adı verilen yumruların olduğu, tiroid hormonlarının normal aralıkta olduğu nodüler guatr denilen hastalık da yaygın olarak görülmektedir. Nodüler guatrı olan bir kişide tiroid hormon düzeylerinin normal aralıkta olduğunu tetkik etmek yeterli değildir. Bu hastaların endokrinoloji kliniklerince düzenli nodül takibi, gerekiyorsa nodül biyopsileri yapılmalıdır. Çünkü tiroid nodüllerinin yaklaşık %5’i tiroid kanseridir.
Sonuç olarak; tiroid bezi vücutta tüm organları etkileyen bir hormonu salgıladığından, gerçekten bir çeşit kontrol panel işlevi görmektedir. Bu nedenle tiroid hastalarının düzenli olarak kontrollerini yaptırması gereklidir.