Yorgunluk Sendromu

En sık rastlanan semptomlardan biri yorgunluktur. Genel güçsüzlük, halsizlik, konsantrasyon ve kondisyon eksikliği olarak da adlandırılabilen yorgunluk değişik şekillerde ve derecelerde olabilir. Bazen tüm gün süren, bazen de belli zamanlarda olan yorgunluklar olduğu gibi, bazen tüm bedenimizde ve bazen de belli bölgelerimizde olabilir.

Yorgunluk çoğu zaman tek başına bir hastalık olmayıp, çeşitli hastalıklarda ortaya çıkan bir semptom olarak karşımıza çıkar. Ancak bazen hastalık olmadan da yorgunluk hissi olabilir. Buna fizyolojik yorgunluk da denir ve daha çok bedensel yorgunluk şeklinde olur. Aşırı fizik aktivite, uzun ve yoğun çalışmalar, uzun yolculuklar sırasında ve sonrasındaki bu tip yorgunluklar genellikle yeteri kadar dinlenmekle geçerler. Ancak, yalnızca dinlenmekle geçmeyen, genellikle uzun süren ve birlikte başka belirti ve bulgular da olanlar daha önemlidir ve bunlara patolojik yorgunluklar denir.

Patolojik, yani bir hastalığa bağlı olanlar ya da bir bizzat bir hastalık olarak kabul edilen yorgunlukların birçok nedeni vardır:

• Genellikle beslenme yetersizliği sonucu oluşan, ya da metabolik bozukluklara bağlı vitamin ve mineral eksiklileri,

• Anemiler,

• İnfeksiyonlar,

• Solunum yetmezliğine neden olan hastalıklar,

• Kalp ve dolaşım yetmezliğine bağlı olan hastalıklar, 

• Beyin ve sinir sistemi hastalıkları, uyku bozuklukları gibi nörolojik hastalıklar,

• Tiroidin az ya da çok çalışması,

• Kanserler,

• Anksiyete ve depresyon gibi psikiyatrik hastalıklar,

• Özellikle yüksek kan şekeri ile seyreden diyabet,

• Bazı ilaçlar 

Yorgunlukların kısa ve uzun sürenleri vardır. Kısa sürenlere akut ya da geçici yorgunluk, uzun sürenlere kronik yorgunluk denir. En sık karşılaşılan kronik yorgunluklardır ve çoğunun nedeni psikiyatrik bozukluklardır. Bu hastalıklarda, yorgunluk yanında genellikle baş ve beden ağrıları, sıkıntı, moral bozukluğu, çarpıntı vs gibi daha birçok birbiriyle pek de ilişkili olmayan semptom da vardır.

Tüm bu nedenlere bağlı olmayan bir kronik yorgunluk durumu da vardır ki buna sinirsel halsizlik, eski deyim olarak sinir zafiyeti, bitkinlik, nevrasteni ve yorgunluk sendromu gibi isimler de verilir. Bu hastalıkta muayene ve tetkiklerde hiçbir objektif bulguya rastlanmamaktadır. Nedenlerine yönelik çeşitli teoriler ileri sürülmüştür. Bu nedenler arasında en çok kabul edilen; fiziksel ya da mental aşırı yüklenmenin yarattığı stresi bedenin kaldıramaması, ya da ona karşı koyamaması şeklinde özetlenebilir.

Yorgunluk şikayeti olan bir kişinin tıbbi olarak tam bir değerlendirmesi yapılmalıdır. Önce hastanın şikayetleri arasında aşırı yorgunluğa yol açan yani fizyolojik bir durum olup olmadığı anlaşılmalıdır. Sonra genel bir fizik muayene ile yorgunluk yapabilecek bir hastalığın olup olmadığı araştırılmalıdır. Son olarak da geniş  bir test listesi ile kontrol edilmelidir. Bu amaçla, kan sayımı, organ testleri,  infeksiyon testleri, hormonların durumu, vitamin-mineral-protein gibi temel maddelerin eksik olup olmadığı araştırılmalıdır.

Yorgunluk yapabilen bir hastalık saptanırsa, bu hastalığın tedavisi ile ona bağlı olan yorgunluk durumunun da tedavisi yapılmış olacaktır. En sık neden olan anksiyete-depresyon durumlarının tedavisinde günümüzde modern ilaç tedavileri ve psikoterapiler uygulanmakta ve çok güzel sonuç alınmaktadır. Bir hastalık saptanamazsa ve yorgunluk kısa süreli ise dinlenme, tatil yapma, dengeli beslenme ve kişiye uygun hafif spor yapma ile sorun çözülebilir.