Adrenal (Böbrek Üstü Bezleri) Hastalıkları
Adrenal bezler, böbreklerin üstünde yer alan üçgen prizma şeklindeki organlardır. “Retroperiton” denilen karın arka duvarında ana damarlara (aort, vena cava inferior ve renal arter-ven) çok yakın olarak yerleşmiş olan iç salgı bezleridir. 3-6 gr ağırlığındadır. Bu bezlerde “korteks” denen bir dış tabaka ve “medulla” adı verilen bir iç tabaka vardır. Vücudumuzda salgılanan en önemli hormonlar, bu bezlerden salgılanır. Korteks tabakasında kortizol ve aldosteron, medulla tabakasında ise epinefrin ve norepinefrin hormonları salgılanır. Adrenal bezleri, cinsiyet hormonlarını da salgılarlar.
Adrenal bez kaynaklı hastalıklarda oluşan şikâyetler salgılanan hormonlara göre değişir. Hormonların kan düzeyi, idrarda metabolitlerinin veya kendilerinin atılan miktarlarının ölçümü ve bazı biyokimyasal ölçümler tanıyı kolaylaştırır. Adrenal bezlerin görüntülenmesinde direkt grafilerin yeri yoktur. Ultrasonografinin duyarlılığı %70 kadardır. Karın arka duvarına yakın olduğu için ultrasonografi ile bu yapıların net olarak değerlendirilmesi mümkün olmaz. Duyarlılığı ön yüksek olan teknikler, bilgisayarlı tomografi ve manyetik rezonans görüntülemedir. Adrenal bez kaynaklı bazı patolojilerde sintigrafinin de tanı ve takipte faydası vardır. Adrenal bez kaynaklı kitlelerde tanı amacıyla ince iğne biyopsisi yapılmaz. Tek endikasyonu, başka organ kanserlerinin adrenal beze yayılım yaptığı düşünülen olgulardır.
Sık Karşılaşılan Adrenal Bez Hastalıkları:
• Primer adrenokortikal yetersizlik (Addison Hastalığı)
• Konjenital adrenal hiperplazi
• Adrenal insidentaloma
• Adrenal Cushing sendromu
• Primer hiperaldosteronizm
• Feokromositoma
• Adrenokortikal karsinoma