Endoskopi
Endoskopi (Üst GI Sistem Endoskopisi) işlemi, sindirim kanalının değişik bölümlerinin fiberoptik kablolar yardımıyla incelenmesi işlemidir ve yaklaşık 40 yıldır insanlığın hizmetinde olan çok yararlı bir tanı yöntemidir. Bu işlem sayesinde yemek borusu, mide ve bağırsakların hastalıklarının erken tanısı yapılabilmekte, girişimsel işlemlerle de aynı seansta tedaviler uygulanabilmektedir.
Endoskopi teknolojisinde görüntü keskinliğinde kaydedilen ilerleme ve yenilikler sayesinde mide ve bağırsak duvarında kanserin öncüsü olan erken lezyonların tanısı daha mümkün hale gelmiştir. Bu şekilde saptanan lezyonlar, yine endoskopik yöntemlerle çıkartılabilmekte ve hasta yaşamına önemli bir katkı sağlanmış olmaktadır. Yine endoskopi ile uygulanan argon plazma lazer gibi yakarak tedavi yöntemleriyle de, bu şekildeki lezyonlar ortadan kaldırılabilmektedir.
Endoskopi, yemek borusu (özofagus), mide ve onikiparmak bağırsağının (duodenum) içeriden direkt görülerek incelenmesi işlemidir. Bu inceleme; yutma güçlüğü, reflü hastalığı, mide ve karın ağrısı, bulantı, kusma, kansızlık, sindirim sistemi kanamaları, hazımsızlık, göğüs ağrısı, açıklanamayan kilo kaybı, B12 vitamin eksikliği gibi birçok durumda doktor tarafından gerekli görüldüğü takdirde yapılabilir.
Endoskopi işlemi öncesinde, esnasında ve sonrasında hastanın tüm vital bulguları takip edilir. İnceleme, “endoskop” denilen ucu ışıklı, ince (10-12 mm çaplı), boru şeklinde fleksibl bir cihaz kullanılarak yapılır. İşlemden önce hastanın boğazına bir sprey yardımıyla lokal anestezik ilaç sıkılarak söz konusu bölgenin uyuşturulması sağlanır. Böylelikle öğürme refleksi baskılanır ve cihazın yutulması kolaylaşır. Hasta sol tarafına yatırılır. İşlem sırasında hastanın herhangi bir ağrı veya rahatsızlık duymaması ve heyecanlanmaması için damar yoluyla bazı sakinleştirici ilaçlar uygulanır. Bu inceleme ile yemek borusu, mide ve onikiparmak bağırsağı son derece net olarak detaylı bir şekilde incelenir. İşlem sırasında mideye hava verilir ve böylelikle midenin tüm kıvrımları görülebilir hale gelir. Bu nedenle işlem sırasında şişkinlik hissi olabilir.
Endoskopik inceleme sırasında yemek borusu, mide ya da onikiparmak bağırsağında kanser, erozyon ya da ülser şeklinde yaralar varsa direkt gözle görülebilir. Reflü hastalığı açısından yemek borusunda hasarlanma (özofajit), mide kapakçığında açıklık ya da mide fıtığı olup olmadığı net bir şeklide görülebilmektedir.
Endoskopi işlemi ile mide kanamalarında kanamanın sebebi ve kanamanın ciddiyeti anlaşılabilir. Midede gastrit ve ülser oluşumunu kolaylaştıran temel faktörlerden biri olarak kabul edilen “Helicobacter pylori” bakterisinin olup olmadığına yönelik değerlendirme de endoskopi ile yapılabilmektedir.
Yemek borusunda, midede ya da onikiparmak bağırsağında anormal bulgular görülürse görsel olarak tanı konulabileceği gibi bazı durumlarda histopatolojik tanı için biyopsi alınması da mümkün olmaktadır. Ayrıca kanama durumlarında kanayan lezyona müdahale de yapılabilmektedir. Kanama kontrolü için kanayan damara ilaç enjeksiyonu, damarın elektrokoter yardımıyla yakılması ya da endoklips denilen özel aletler kullanılarak yaranın kapatılması işlemleri uygulanabilmektedir.
Endoskopi işlemi, 5-10 dakika sürmektedir. Ancak, inceleme bitiminde hasta iyice kendine gelinceye dek yani konuşulanı anlayabilir ve yardımsız yürüyebilir duruma gelene kadar (yaklaşık 1-1,5 saat) dinlenme odasında istirahate alınarak gözlem altında tutulur. Damar yoluyla verilen ilacın etkisinin tamamen geçmesi, genellikle 4-5 saati bulmaktadır. Bu nedenle hastaların işlem sonrası endoskopi ünitesinden refakatçi eşliğinde ayrılmaları önerilmektedir. Bu süre içerisinde dalgınlık, dikkat eksikliği, reflekslerde yavaşlama ve uyku hali oluşabilir.