Kanserden Koruyucu Beslenme
Kanser; belirli bir doku veya organdaki hasarlı hücrelerin kontrolsüz bir biçimde üreyerek bir kitle veya tümör oluşturması sonucu ortaya çıkar. Kanser hücrelerinin, kendi sınırları dışına doğru ve “metastaz” olarak adlandırılan vücudun birleşme noktalarına ve diğer organlara da yayılma ihtimali bulunan anormal hücrelerin sayısında artış meydana gelmesi kanserin betimleyici özelliğidir. 200’den fazla türü vardır. Tüm doku ve organlarda görülebilir. Erişkin yaş grubunda her yıl 100 000 nüfus için 150-300 kişi kansere yakalanmaktadır. Sebebi bilinen ölümler arasında Kalp ve Damar Hastalıklarından sonra ikinci sırada yer almaktadır. En sık rastlanılan kanser türleri ise akciğer, meme, prostat, mide, deri, kalın bağırsak, rahim kanserleridir.
Beslenmenin Kanser Üzerine Etkisi Nasıldır?
Araştırma sayısının oldukça yüksek olduğu bir konudur. Yapılan çalışmalar beslenmenin kansere etkisinin %10 ile %70 aralığında olduğunu gösterir. Genel olarak bu oran %30 olarak kabul edilir. Kanser riskini azaltmak için bireye bağlı etmenlerden biridir. Kanser oluşumunda etkili beslenme ile ilgili faktörler aşağıdaki gibidir:
• Yağdan ve hayvansal proteinden zengin beslenme
• Süt ve süt grubu besinlerin yetersiz tüketilmesi (Ca, P ve D vitamininden fakir diyet)
• Sebze ve meyvelerin az tüketilmesi (A, C, E vitaminleri ile beta karoten, likopen gibi antioksidan bileşiklerin yetersiz alınması)
• Tahıl ve kurubaklagil grubu besinlerin az alınması ve tam tahıl ürünleri yerine saflaştırılmış ürünlerin tüketilmesi (B vitamininin yetersiz alımı)
• Az posalı beslenme
• Fazla tuz tüketimi
• Fazla miktarda alkol tüketimi
• Sıvı yağlar yerine katı yağın ağırlıklı kullanılması, zeytinyağı, balık, balık yağı, ceviz, fındık gibi yağlı tohumların az tüketilmesi
• Besinlerin hazırlanmasında yanlış uygulamalar ve vitamin kayıpları
• Hatalı pişirme yöntemleri (kızartma, kavurma, mangal, tütsüleme) ile besinde kanserojen maddelerin oluşması ve bunların vücuda alınması
• Besinlerin uygun olmayan koşullarda saklanması ile özellikle tahıllarda, baharatlarda ve yağlı tohumlarda toksin ve küf oluşumu
• Katkı maddeleri içeren hazır gıdaların fazla miktarda tüketilmesi
Bazı besinlerin fazla veya az tüketilmesi spesifik kanser türlerini tetiklediği bilimsel çalışmalarca görülmüştür. Buna göre;
• Kahve, yapay tatlandırıcılar, klorlu içme suyu, alkol mesane,
• Fazla enerji alımı, alkol, sedanter yaşam meme,
• Folat eksikliği rahim,
• Fazla yağ tüketimi, doymuş yağ, kırmızı et, alkol (özellikle bira), düşük lif, sebze tüketimi, sedanter yaşam kolorektal,
• Aşırı alkol, sigara, tuzlu, turşu gibi gıdalar, düşük vitamin ve mineral alımı, fazla A vitamini tableti kullanımı özofagus ve ağız,
• Hepatit virüsü enfeksiyonu, fazla alkol alımı, demir yüklemesi, toksik bileşenlerin birikimi (aflotoksin) karaciğer,
• Sigara kullanan kişilerde B-karoten tableti kullanımı akciğer,
• Fazla yağ tüketimi, özellikle et kaynaklı doymuş yağ prostat,
• Küflenmiş, tütsülenmiş veya tuzlanmış gıdaların fazla tüketimi, ülsere neden olan bakteri ile enfeksiyon mide kanseri oluşumu üzerine olumsuz etki yapmaktadır.