Kolon Kanserinde Tanı ve Tedavi
Kolon Kanseri
“Kolon” diye adlandırdığımız kalın bağırsak, yaklaşık 1,5 - 2 metre uzunluğundaki sindirim sisteminin ince bağırsaktan sonra gelen kısmıdır. Erkekte ve kadında eşit oranda görülen kolon kanseri, bütün kanserler içinde görülme sıklığı bakımından 3. sırada yer alır.
Alt Sindirim Sistemi Kanama Nedenleri
En sık neden hemoroidlerdir. Kolon kanserleri de önemli bir nedendir. Kolon kanserinin nedeni kesin olarak bilinmemektedir, fakat oluşumunda etkili olan bazı çevresel ve genetik nedenler vardır. Ayrıca daha önceden meme ve yumurtalık kanserini geçirmiş kişilerde ve ailelerinde kolon kanseri sıklığı daha fazladır. Beslenme, kolon kanserinde önemli bir yere sahiptir. Özellikle batı tipi fast food dediğimiz beslenme kolon kanseri ihtimalini arttırır. Kolon kanserinin oluşmasında hayvansal yağların tüketiminin etkili olduğu iddia edilmektedir. Ayrıca bazı kimyasal maddeler de kolon kanseri nedenleri arasındadır. Sanayi işçilerinde, bazı fabrikalarda çalışanlarda kolon kanserinin daha sık oranlarda görülmesi bu iddiayı güçlendirmektedir.
Kolon Kanserinin Belirtileri
En önemli belirtisi, makattan kanlı dışkılamadır. Kolon kanserinin başlangıç evresinde karında dolgunluk hissi, hafif ağrı, iştah kaybı, ishal ortaya çıkar. Ayrıca kabızlık olabilir. Kolonoskopi, rektosigmoidoskopi gibi isimler verdiğimiz görüntüleme yöntemleri kalın bağırsaktaki kanama nedeni olabilecek tüm hastalıkları ortaya koyar. Böylece herhangi bir kanser varsa erken tanı konmuş olur ve hastaların ameliyatı ve yaşamı için çok önemli bir zaman kazanılmış olur. Daha ileri dönemde, hasta kabızlık veya ince dışkılama şikâyeti ile gelir. Bu evrede, yorgunluk, kilo ve iştah kaybı, kansızlık ortaya çıkar ve bağırsak tamamen kapanabilir.
Hastalığın Tanısı
Hastalığın tanısı günümüzde oldukça kolaydır. Kolonoskopi ile hastanın bütün kalın bağırsağı görüntülenir. Bu sırada, polip varsa alınır ve incelenir. “Rektosigmoidoskopi” dediğimiz yöntemle yalnız kalın bağırsağın makata yakın en fazla 20 cm’lik bölümü incelenebilmektedir. Kalın bağırsak kanserlerinin % 75’i bu bölümde görüldüğü için bu yöntem geçerliliğini korumaktadır. Ayrıca gaitada gizli kan araştırılır. Bu yöntem ile dışkıda saptanması zor olan az miktardaki kanamalar saptanır.
Kolon Kanseri Tedavisi
Kalın bağırsak kanserlerinde öncelikli tedavi cerrahidir. Artık günümüzde “total mezo eksizyonu” denilen cerrahi tedavi yöntemi kullanılmaktadır. Bu yöntem sayesinde eski cerrahiye göre kanserin tekrarlama oranı %30 azalır. Cerrahi tedaviye ek kemoterapi ve radyoterapi tedavileri de kullanılır. Erken tanı konulan kanserlerde tedavi oranı % 80’dir. Bu ameliyatlar, uygun vakalarda, “kapalı yöntem” dediğimiz laparoskopik yöntemle de yapabilmektedir. Nitekim bizler İzmir’de kolon kanseri tedavisinde “laparoskopik teknik” dediğimiz bu kapalı yöntemi rahatlıkla uygulayabiliyoruz. Tüm dünyada olduğu gibi bu hastalıklarda da kapalı yöntem açık cerrahinin yerini almaktadır.
Ameliyat sonrası konforunun çok iyi olması, daha kısa sürede günlük yaşama dönme şansı gibi nedenler bizi İzmir’ de bu yöntemi yerleştirmeye yöneltti. Kalın bağırsağın son 10 cm içinde yer alan kanserlerde tekrar oranını azaltmak için ameliyat öncesi radyoterapi yapılması önerilir. Bu konuda karar cerrah ile beraber onkoloji uzmanının da bulunduğu bir konsey tarafından alınmalıdır. “Multidisipliner” adı verilen bu yaklaşım, kanser tedavilerinde başarı şansını yükseltmektedir.
Kolon Kanserinden Korunma
Fazla lifli gıdalarla beslenme kolon kanserine karşı koruyucudur. Yapılan deneylerle bu durum ispatlanmıştır. İnsanlarda bol miktarda lifli besinlerin tercih edilmesi kolon kanseri görülme sıklığını azaltmaktadır. Çünkü bu maddeler, kanserojen maddelerin yoğunluğunu azaltmaktadır. Yağlı besinlerle kolon kanseri arasında doğrudan ilişki vardır. Yağ oranı az besinlerin tüketilmesi gerekir. Kırmızı et ve yağlı besinler kolon kanseri ihtimalini arttırmaktadır. Bu nedenle bu besinlerin az miktarlarda tüketilmesinde fayda vardır.
Kolon kanserinden korunmanın en önemli yolu ise düzenli kontroller yaptırmaktır. Yapılan muayene ve kolon görüntüleme yöntemleri hastalığı önlemek veya erken tanı koymak için gereklidir. Özellikle ailesinde kolon kanseri olanların ve risk altındaki kişilerin düzenli olarak kontrollerini yaptırması biz doktorlara hastayı bu hastalıktan kurtaracak, ömür boyu bu hastalıkla ilgisini kesecek olan zaman dilimini sağlayacaktır.
Bunların dışında egzersiz yapmak, yeşil çay tüketmek bağırsak düzenini sağladığından dolayı koruyucudur. Yeşil çayda bulunan bir maddenin kanser gelişimini önlemede etkili olduğu belirtilmektedir.
Önemli!
Makattan gelişen kanamalarınızda gastroenteroloji veya cerrahi hekimlerin kontrolünden geçmek sizi korkutmasın. Artık günümüzde “kolonoskopi” denilen tetkik, hastalara hafif bir anestezi verilerek uygulanmakta ve hasta hiçbir ağrı hissetmemektedir. Bu kadar kolay bir tetkikin bir hayat sunduğu günde bize sunulan bu olanağı yalnız korku nedeniyle kullanmamak, kendimize ve yakınlarımıza karşı kötülüktür.