Meme Kanseri ve Beslenme İlişkisi
Çeşitli araştırmalar, her 100 kanser vakasından 9’unun diyet değişiklikleri ile önlenebileceğini ileri sürmektedir. Yine farklı çalışmalar da sağlıklı vücut kilomuzu koruyarak, her 100 kanser teşhisinin 5’inin engellenebileceğini göstermektedir.
Sağlıklı diyet ve yaşam tarzı, genel sağlığımız için büyük önem taşımaktadır. Farklı yiyecekleri çok farklı miktarlarda tüketiyor olmamız sebebiyle bu alanda çalışmalar yapılması oldukça güçtür. Farklı ülkelerde meme kanseri sıklığına baktığımızda, bu veriler bize meme kanseri ve diyet ilişkisi hakkında çeşitli ipuçları vermektedir. Japon kadınlarında meme kanserinin Amerikalı kadınlara göre oldukça düşük olduğu görülmektedir. Bununla birlikte Japon kadınların Amerika’ya göç ettiklerinde meme kanserine yakalanma risklerinin belirgin arttığı gözlenmiştir. Bu durumda iki toplum arasındaki meme kanseri risk farklılığının olası en büyük sebebinin genetik faktörlerden çok yaşam tarzı ve çevresel etmenler olduğunu düşündürmektedir. Bunlar içinde de en açık etken diyet olarak gözükmektedir.
Yağ Tüketimi ve Meme Kanseri İlişkisi
Yağ tanımında, sıvı yağlar, tereyağı, margarin yanı sıra etteki, balıktaki, çerezlerdeki yağ önemlidir. Yine bisküvi, kek, çikolata ve benzeri hazır gıdalarda da gizli olarak yağ içeriğinin zengin olduğu hatırlanmalıdır. Yaklaşık 45 büyük çalışmanın birlikte yapılan değerlendirmesinde menopozdan sonra yağ tüketimi fazla olan kadınlarda daha az tüketenlere oranla meme kanseri sıklığının belirgin arttığı gösterilmiştir. Yine EPIC isimli Avrupa çalışmasında doymuş yağdan zengin gıdalarla beslenenlerde meme kanseri sıklığı 2 kat artmaktadır. Bu gıdalar arasında sosis, salam gibi işlenmiş et ürünleri, krema, çeşitli çikolata, pasta ve bisküviler yer almaktadır. Bununla beraber omega-3 balık yağı içeren gıdalardan zengin beslenmenin meme kanseri riskini azalttığı bildirilmektedir.
Şeker ve Meme Kanseri İlişkisi
Şeker-karbonhidrat tüketimi ile meme kanseri ilişkisini gösteren güçlü kanıtlar bulunmamaktadır. Çinli kadınlar arasında Amerika’da yapılan bir çalışmada karbonhidrattan zengin beslenmenin 50 yaş altı kadınlarda meme kanseri riskini hafifçe arttırdığı gösterilmiştir. Yine EPIC isimli Avrupa çalışmasında sadece östrojen reseptörü negatif meme kanseri sıklığında bir miktar artış bildirilmiştir.
Sonuç olarak şekerden zengin beslenmenin, kilo artışına sebep olarak, menopozdaki kadınlarda obezitenin sebep olduğu risk artışına benzer bir riske neden olduğundan söz edilebilir.
Süt Ürünleri ve Meme Kanseri
Kalsiyumdan zengin süt ve süt ürünleri ile beslenmenin meme kanseri riskini azaltabileceğine dair çeşitli veriler mevcuttur.
Diyetteki Lif
Lif en yoğun olarak meyve ve sebzelerde bulunmaktadır. Günde 25 gram üzerinde lif(fiber) tüketmenin menopoz öncesi kadınlarda meme kanseri sıklığını azalttığı gösterilmiştir. Buğday kepeği lifinin menopozda olmayan kadınlarda kan östrojen seviyelerini düşürdüğü ve buna bağlı olarak meme kanseri riskinin azalabileceği ileri sürülmektedir.
Meyve
Fazla miktarda meyve tüketen kadınlarda daha az tüketenlere oranla meme kanseri sıklıgında azalma bildirilmektedir. Bunun sebebi olarak meyvedeki yoğun lif ve antioksidan içeriği olabileceği belirtilmektedir. “Kimyasal oksidasyon” adı verilen süreç hücrelerde gen hasarına sebep olarak kanseri tetikleyebilmektedir. Meyve tüketiminin artması anti-oksidan özellikleri sebebi ile meme kanseri sıklığında azalma ile ilişkili olabilir görüşü savunulmaktadır. Anti-oksidan ürünler A, C, E vitaminleri ve selenyumdur. Beslenmemizin sebze-meyve ağırlıklı olmasına ne kadar dikkat edersek, yağ tüketimimiz o derece azalacak ve meme kanseri riskimiz de buna paralel olarak azalacaktır.
Soya Ürünleri ve Fito-Östrojenler
Fito-östrojenler, vücuttaki doğal östrojene benzer aktivite gösteren bitkisel kökenli bileşiklerdir. Çeşitli fito-östrojenler vardır. Bunların bir kısmı soya ürünlerinde olup “isoflavonlar” adı ile anılmaktadırlar. Diğer bir kısmı çeşitli tahıl ürünlerindeki liflerde, meyve sebzelerde ve keten tohumunda bulunabilen lignanlardır. Sağlıklı menopoz sonrası dönemde bulunan kadınlarda tüketiminin meme kanseri gelişim riskinde ılımlı azalma sağlayabileceğini bildiren veriler olmakla beraber, içeriğindeki östrojen benzeri moleküller nedeni ile meme kanseri tanısı almış ve hormona duyarlı meme kanseri olan kadınlarda tüketilmemesi gerekmektedir.
Karoten
Havuç, lahana, fasulye benzeri sebzelerde bulunan bir madde olup düzenli tüketiminin meme kanseri riskinde ılımlı azalma ile ilişkili olabileceği bildirilmektedir.
Flavonol
Soğan, brokoli, maydanoz, siyah çay, yeşil çay ve kereviz gibi çeşitli sebzelerde bulunan maddeler olup, meme kanseri riskinde azalmaya sebep olduğunu gösteren çalışmalar mevcuttur.
Kahve ve Meme kanseri
Fazla kahve tüketiminin meme kanseri riskini arttırdığına dair veri bulunmamaktadır.
Özetle;
Kanser tedavisi süresince iyi beslenmek;
• Sağlıklı kalmanıza
• Enerjinizi sürdürmenize
• Doğru besinleri almanıza
• Beklenmedik kilo kayıplarının önlenmesine yardımcı olacaktır.
Kemoterapi ve Radyoterapi tedavileri alırken;
• En az 8 bardak kalorisiz içecek (su-maden suyu vb) ya da az kalorili içecek tüketilmelidir. Yetersiz sıvı alımı; sersemlik, baş dönmesi, yorgunluk, kabızlık, idrar yolu enfeksiyonu gibi sorunların ortaya çıkmasını kolaylaştırabilir.
• Öğün atlanmadan, düzenli aralıklarla beslenmeye özen gösterilmelidir.
• Liften zengin gıdalar (yeşil yapraklılar, meyveler, tam tahıllılar) günlük olarak tüketilmelidir.
• Tüm öğünlerde orta büyüklükte yağsız, proteinden zengin gıdalarla beslenilmelidir.
• Az yağlı süt-süt ürünleri, beyaz et (balık-tavuk), yağsız kırmızı et, baklagiller ve yumurta düzenli olarak tüketilmeli, buna karşılık işlenmiş karbonhidrat ürünlerinin (hazır meyve suları, şeker) tüketimi kısıtlanmalıdır. Bu ürünler, kan şekerinde ani keskin değişimlere sebep olarak yorgunluğu artırabilir. Ayrıca gereksiz kalori alımına sebep olmaktadır.
• Yüksek doz antioksidan tüketimi, kemoterapi etkinliği üzerine olumsuz etkilerde bulunabilir. (500ml üzeri yeşil çay, 300ml üzeri taze meyve suyu)
• Kemoterapi süresince nar ve greyfurt tüketiminden kaçınılmalıdır.
• Meme kanseri tedavisinde kullanılan hormonal tedavi ajanları ile de greyfurt arasında olumsuz etkileşimler olabileceği bildirilmektedir.