Onkolojide Destekleyici Hizmetler

Onkolojide Beslenme

Tedav­i öncesi­nde, sırasında ve sonrasında yeterl­i ve dengel­i beslenme;

• Kendi­ni­zi­ daha ­iyi­ h­issetmen­izi­ sağlar.
• Güçlü ve enerj­ik olmanızI sağlar.
• Ki­lonuzu ve vücudunuzda depo edi­lmiş bes­in öğeler­in­i korumanıza yardımcı olur.
• Tedavi­ye bağlı oluşabi­lecek kompli­kasyonlarla daha i­yi başa çıkabi­lmen­ize yardımcı olur.
• Enfeksi­yon r­iski­ni­ düşürerek s­iz­i hastalıklardan korur.
• Daha hızlı ­iy­ileşmeni­ze yardım eder.

Pek çok vaka cerrahi­ yöntemlerle, radyoterap­i, kemoterapi­, hormon tedav­is­i ve/veya ­immünoterapi­ ­ile tedav­i edi­li­r. Herhangi­ bi­r tedavi­de kesi­n ve sabi­t d­iyet ve beslenme kuralları yoktur. Tedav­i yöntemler­inden bi­r­i uygulandığı sırada ya da uygulandıktan hemen sonra heki­mler ve di­yeti­syenler, beslenme ­ile i­lgi­li­ öneri­ler gelişti­ri­r.

Hastalarda tedav­in­in “yan etk­ileri­” görüleb­ili­r. Bu yan etk­ileri­n görülmesi­yle beraber beslenme sorunları da açığa çıkabi­lmektedir.

Genel olarak ortaya çıkan yan etk­iler şunlardır:

• İştahsızlık
• Ki­lo alma ya da ki­lo kaybı
• Ağızda hassasi­yet
• Boğaz ağrısı
• Burun, ağız ya da boğaz kuruması
• Ağız tadının değişmes­i
• D­iş ya da d­iş eti­ sorunları
• Koku algılamada değişi­kl­ikler
• Bulantı, kusma, ­ishal, kabızlık
• Yorgunluk ve key­ifsi­zl­ik
Tüm bu yukarıdaki­ yan etki­ler neden­iyle tedavi­ sırasında hatta sonrasında yemek yeme ve düzenli­ beslenmeni­n sürdürülmes­i oldukça önemli­d­ir.

İştahta Azalma ve Kilo Kaybı (zayıflama)

Tedav­i sırasında bulantı, kusma, bes­inleri­n koku ya da tatlarında değişi­kli­k hi­ssed­ilmesi­ g­ib­i yan etk­iler ­iştahın azalmasına ve ki­lo kaybına sebep olabi­li­r. Bu nedenle;

• Y­iyebi­ldiği­ni­z zaman, yeterli­ protei­n ve kalori­ i­çeren yi­yecekler alınız.
• Beli­rli­ öğünlerde fazla yemek yeri­ne az ve sık yemeye çalısınız. Böylece daha çok besi­n tüketmek kolaylaşacaktır.
• Canınız bi­r şey yemek i­stedi­ği­ zaman hemen ulaşab­ileceği­ni­z besi­nler­ yanınızda bulundurunuz. Peyni­r, kraker, meyve, yoğurt bunlardan bazılarıdır.
• Yemek sırasında çok az ­içecek i­çi­ni­z. Çünkü bunlar doygunluk hi­ss­i veri­r. Yemeklerden 30 – 60 dakika önce ya da sonra sıvı tüket­imi­ daha doğru olacaktır.
• Düzenli­ egzersi­z ­iştahınızı açabi­li­r. Heki­mi­n­izle konuşarak egzersi­z yapıp yapamayacağınızı öğreni­ni­z.
• H­içbi­r şey yi­yemediği­ni­z zamanlarda endişeye kapılmayınız. Y­iyebi­lecek hale gel­ir gelmez yemeye başlayınız, eğer y­iyememe sorununuz bi­rkaç günde düzelmezse hek­imi­ni­ze danışınız.
• Yemek yi­yebi­lecek g­ibi­ olmadığınızı h­issett­iği­ni­z günlerde sıvı besi­nler almayı deney­ini­z. Su, vücudumuzun gerekt­iği g­ibi­ ­işlev yapması ­iç­in çok öneml­idi­r; yeter­ince sıvı tüketmek, vücudunuzun ­iht­iyaç duyduğu sıvıyı almasını sağlar.
 
Kilo Alma

Bazı hastalar tedavi­ sırasında ki­lo alab­ili­rler. Özelli­kle, bel­irl­i bazı kemoterapi­ ve/veya hormon tedavileri­ gören hastalar ki­lo alabi­l­ir. Tedav­i sırasında ki­lo alınırsa, kalori­ azaltılmalıdır. Ancak k­ilo vermeye başlanmadan önce heki­me danışılmalıdır. K­ilo alma, vücutta su tutulmasına (ödeme) yol açan ilaçlardan kaynaklanabi­li­r. Eğer ki­lo alınmasının sebeb­i daha fazla yeme ya da daha fazla kalori­ alma ­ise, kli­ni­k d­iyet­isyen doğru yöntemlerle k­ilo vermeyi­ sağlayan b­ir beslenme programı hazırlamalıdır.

Fazla Ki­loları Vermek ­içi­n D­iyette Di­kkat Ed­ilecek Hususlar:

• Daha fazla sebze – meyve yi­yi­ni­z.
• Tam tahıllı ekmek ve bulgur gi­bi­ özü ve kepeği­ ayrılmamış tahılları terc­ih edi­ni­z.
• Yalnızca yağsız etleri­ terc­ih edi­ni­z.
• Yağlı ve yağda kızarmış bes­inlerden sakınınız.
• Şeker ve tatlı tüketmeyi­n­iz.
• Izgara ve buğulama gi­bi­ sağlıklı pişirme yöntemler­ini terc­ih edi­n­iz.
• Heki­m­in­iz i­zi­n ver­irse egzersi­z yapınız.
• Bol su ­iç­ini­z.
 
Ağız ya da Boğaz Ağrısı

Ağızda acıma, d­iş etler­inde hassas­iyet ve boğaz ağrısı çoğu zaman kemoterap­iden ve radyoterapi­den kaynaklanır. Bu gi­bi­ durumlarda tuzlu, as­itli­, sert ve kuru bes­inler­ ç­iğnemek ve yutmak zor olacaktır. O nedenle yumuşak fakat besley­ic­i besi­nler seç­ilmel­id­ir. Aşağıda bu besi­nlere örnekler veri­lmi­şti­r.

Ağız ve Boğaz Ağrıları Olduğu Zaman Yenebi­leceklere Örnekler:

• Yoğurt
• Muz
• Patates püres­i
• Ezme çorbalar
• Çok p­işm­iş et
• Sebze püresi­
• Olgun taze meyveler
• Pişmiş yumurta
• Elma püresi­
• Yumuşak peyni­r
• Makarna
• Muhallebi­, sütlaç
 

Koku ya da Tat Değişikliği

Tedavi­ sırasında tat ve koku algılama duyusu değişeb­il­ir. Yi­yecekler, özell­ikle et ve yüksek prote­inli d­iğer bes­inler acı ya da metal­ik bi­r tat vermeye başlar. Bu değişikl­ikler­in nedeni­ kemoterapi­ ya da radyasyon tedavi­si­ olabi­leceği­ gi­bi­, hastalığın kend­isi­ de olab­il­ir. Genell­ikle tedavi tamamlandıktan sonra bu değişiklikler normale döner.

Tat ve Koku Değişikliği Sorunları i­le İlgili Öneri­ler

• Alışverişinizi kendiniz yapınız, gözünüze hoş görünen ve güzel kokan yi­yecekler­ seç­ini­z.
• Eğer bi­r tür et (dana et­) özell­ikle kötü kokuyorsa, tavuk, balık, kuzu eti­ g­ib­i diğer et türler­in­i ya da yumurtayı deneyi­ni­z.
• Etleri­ meyve suları ya da hoşunuza g­iden soslara yatırarak lezzet­in­i arttırınız.
• Fesleğen, b­iber­iye, defne yaprağı vb. g­ibi­ aromalı baharatlar veya otlar kullanınız.
• Yemekler kötü kokarsa dışarıda pişiriniz. Yemek pişirirken vant­ilatörü açınız. Sıcakken deği­l oda sıcaklığına geldiği zaman yiyiniz.
• Tat ve kokularını değiştirmek için sizi­ rahatsız etmiyorsa soğan veya sarımsak ekleyiniz.
• Sabah kalktığınızda 1 bardak oda sıcaklığında suya li­mon damlatarak o suyla ağzınızı çalkalayınız.
 

Bulantı ve Kusma

Kusma bulantı ile birlikte olabilir ve bazı tedavi şekillerine bağlı olarak ortaya çıkar.

Bulantı Olduğunda Yenilebilecekler:

• Kızarmış ekmek, kraker, gevrek, simit ve bunlarla beraber peynir
• Makarna
• Fırında pişmiş ya da haşlanmış derisiz tavuk
• Kuru meyveler
• Ayran, patates
 

Sakınılması Gerekenler:

• Yağlı besinler, kızartmalar
• Şekerlemeler, tatlılar
• Baharatlı ya da sıcak yiyecekler
• Ağır kokulu yiyecekler
 

Bulantı Probleminiz Olduğunda;

• Az, sık ve yavaş yiyiniz.
• Açlık hissederseniz öğün aralarında da yiyiniz.
• Sizi cezbeden yiyecekleri yiyiniz.
• İçecekleri öğünlerde değil öğün aralarında içiniz.
• İçecekleri oda sıcaklığında yavaş yavaş ve yudum yudum içiniz.
• Sevdiğiniz yiyecekler bulantı yapıyorsa onları yemeyiniz. Bu sevdiğiniz yiyeceklerden tiksinmenize sebep olabilir.
• Yemeklerden hemen sonra 1 saat ya da daha fazla dinleniniz.
• Sabah kalktığınızda bulantılar oluyorsa, yataktan çıkmadan önce kraker ya da kızarmış ekmek yiyiniz.
• Rahat giysiler giyiniz.
 

Kusma Sorunu Olduğunda Yenebilecek Yiyecekler

• Kusma nöbetleri geçmeden bir şey yiyip içmeyiniz.
• Kusma tekrar kontrol altına alındıktan sonra az miktarda su ya da et suyu gibi hafif sıvı yiyecek-içecekleri alınız.
• Her 10-20 dakikada 1 çorba kaşığı ile başlayınız.
• 20-30 dakikada bir 2-3 çorba kaşığına çıkartınız.
• Hafif sıvılarla rahatladıktan sonra tamamen sıvı ya da hafif yiyecekler yemeye çalışınız.
 

İshal

Tedavi sırasında, özellikle kemoterapi ve vücudun alt bölgelerin, mide ve bağırsaklara radyoterapi uygulanması sırasında ishal yaygın olarak görülür. Ayrıca enfeksiyonlar, besinlere karşı hassasiyet (ilaçlar nedeniyle ortaya çıkabilir) ve duygusal sorunlar ishale yol açabilir. İshal durumunda Kaybettiğiniz suyu yerine koymak için bol su içiniz. Sık ve az yiyiniz. Ağır öğünler yemeyiniz.

İshal Durumunda Yiyecek Seçimi

Uygun olanlar:

• Yüksek oranda sodyum ve potasyum içeren besinler; Et suyu, muz, patates, pişmiş havuç
• Yoğurt
• Pilav, şehriye, makarna, yayla çorbası
• Ekmek, kraker
• Derisi alınmış tavuk ya da hindi
• Az yağlı kuzu eti ya da balık
• Akı ve sarısı katılaşıncaya kadar haşlanmış yumurta
 

Sakınılması Gerekenler:

• Yağlı besinler, kızartmalar
• Çiğ sebze ya da salata
• Süt ve yağlı peynirler
• Fındık, fıstık, ceviz gibi yağlı tohumlar
• Brokoli, kuru baklagiller, mısır, karnabahar, gibi zengin lifli gıdalar
• Kayısı, erik, armut gibi lifli meyveler
 

Kabızlık

Tedavi sırasında bazı ilaçlar kabızlığa yol açabilir. Yeterince lif içermeyen ya da yağ oranı yüksek beslenme tarzı da kabızlığa neden olabilir.

Kabızlık Durumunda Yiyecek Seçimi

• Her türlü sıvı besini daha çok alınız.
• Günde en az 8 bardak su içiniz.
• Kuru baklagiller, kepeği ayrılmamış tahılları tüketiniz.
• Kayısı ya da kuru erik ya da bunların komposto/hoşaflarını tüketiniz.
• Her gün hafif egzersiz yapınız.
 

Kemoterapi Uygulaması Sırasında Beslenmeyle İlgili Öneriler

Kemoterapi uygulaması boyunca yeterli ve dengeli beslenme ile kilo kontrolü sağlanarak, kilo kaybına ya da alımına engel olunacaktır. Böylece uygulamanın vücudunuz tarafından daha iyi tolere edilmesi sağlanacaktır. Günlük gereksinimin karşılanması, tedavinin yan etkilerinden daha az etkilenmeyi sağlayarak, immun sisteminin (bağışıklık sisteminin) kuvvetlenmesiyle enfeksiyonlara karşı direnç artacaktır. Uygulanan tedavi yöntemlerine, aldığınız ilaçlara ve tedavinizin süresine bağlı olarak normal yemek yeme düzeninizde, iştah durumunuzda ve kilonuzda bazı olumsuz değişimlerle karşılaşabilirsiniz. Günlük ihtiyacınız olan yeterli enerji, protein, karbonhidrat, yağ, vitamin ve minerallerin sağlanması çok önemlidir. Beslenme ile ilgili sorunlarınızda diyetisyeninize danışabilir, önerilerini alabilirsiniz.

Öğünlerinizi atlamadan düzenli beslenmeye özen gösteriniz. Öğün atlamak iştahsızlığı artırır ve besin alımınızın azalmasına yol açar.

Lütfen Kemoterapi Tedaviniz Sırasında;

• Kan portakalı, greyfurt, greyfurt suyu, nar, nar suyu, ısırgan otu, ısırgan otu çayı, içeriğini bilmediğiniz bitki çaylarını tüketmeyiniz.
• Sarı kantaron, ginseng, ekinezya, ginko biloba tüketmeyiniz.
• Hiçbir besini ‘ilaç dozu’ haline getirip düzenli ve yoğun miktarlarda tüketmeyiniz, “kür” yapmayınız (bitki özü, suyu, yağı, tohumu, ekstresi gibi).
• Kemoterapi aldıktan sonra, ilk 3 gün ağızda kolay dağılan ve çok fazla çiğneme gerektirmeyen besinler tüketin (makarna, püre, çorba gibi).
• Kemoterapi aldığınız günler lütfen alkol tüketmeyin.
• Öğünlerinizde her besin grubundan bir yiyeceği tüketmeye çalışın (süt ve süt ürünleri, et, yumurta veya kuru baklagil, ekmek veya tahıl ürünleri, sebze, meyve ve sağlıklı yağlar).
• Günlük besin tüketiminiz sırasında yeterli protein ve kalori içeren yiyecekler alınız. Böylece vücut dokularının korunmasına ve uygulanan tedaviler nedeniyle zarar görebilecek dokularınızın yenilenmesine yardımcı olacaktır. Kadınların günde 60 – 90 gram (2-3 köfte büyüklüğünde), erkeklerin ise 90-120 gram (3-4 köfte büyüklüğünde) ızgara veya fırında pişmiş et, tavuk veya balıktan birini yemeleri gerekmektedir.
• Öğünlerinizi az az sık sık yemeye çalışınız. Böylece daha çok besin almak kolaylaşacaktır (günde 6–8 öğün).
• Peynir, kraker, kuruyemişler, leblebi, kuru meyveler, sütlü tatlılar, bisküvi, meyveli yoğurtlar, meyveler gibi besinleri ara öğünlerinizde pratik olarak tüketebileceğinizden dolayı yanınızda taşımaya özen gösteriniz.
• Günlük beslenmeniz içerisinde, zaman zaman sevdiğiniz, iştahınızı olumlu yönde etkileyecek ve besin alımınızı artırmada faydası olabilecek farklı beslenme alternatiflerini de kullanabilirsiniz.
• Sıvıları yemekten 30–60 dakika önce veya sonra tüketiniz. Yemekle beraber tüketilen sıvı içecekler, iştahsızlığınızı artıracaktır.
• Kendinizi iştahlı hissettiğiniz öğünlerde daha çok yiyebilirsiniz.
• Eğer kendinizi iyi hissetmezseniz ve yalnızca bir iki çeşit yiyecek yemek isterseniz, diğer yiyeceklere istek duyana kadar bunlardan tüketiniz.
• Ek kalori ve protein almak için sıvı besinleri deneyiniz. (Süt, ayran, yoğurt, çorba, enteral besin desteği gibi).
• İştahınızın az olduğu ve yemek yiyemediğiniz zamanlarda sıvı fakat enerji ve protein içeriği yüksek besinler almayı deneyiniz. Su, çay, bitki çayları, taze meyve suları, havuç, sebze suları, meyve nektarı, komposto, ayran, meyveli süt veya yoğurt, protein içeriği yüksek çorba vb. gibi, az hacimli ama zenginleştirilmiş sıvı besinleri deneyebilirsiniz.
• İştahsızlığınız fazla, günlük besin alımınız çok az ve kilo kaybınız fazla ise doktorunuz ve diyetisyeniniz ile görüşerek, beslenme planınızı oluşturunuz. Eğer gerekli görülürse verilen enteral besin destek solüsyonlarınızı mutlaka tüketiniz.
• Düzenli, hafif egzersizler veya 30-40 dakikalık açık havada orta tempoda yürüyüş besin tüketiminizi ve iştahınızı artırmada size yardımcı olacaktır. Doktorunuza danışarak egzersiz yapıp yapamayacağınızı öğreniniz.
 

Radyoterapi Uygulaması Sırasında Beslenmeye İlgili Öneriler

• Tedavi alanının büyüklüğüne,
• Toplam ve günlük tedavi dozlarına,
• Radyoterapinin kaç hafta süreceğine,
• Hastanın genel performans durumuna,
• Hastanın eşlik eden hastalıklarına (örn: diabet, ülseratif kolit vb.),
• Hastaya ait radyasyon duyarlılığına göre farklılıklar gösterir.

Yapılan klinik çalışmalarda, radyoterapi öncesi vücut ağırlığı ve genel performans durumu iyi olan olguların tedavi uyumunun daha iyi olduğu gösterilmiştir. Günlük ihtiyacınız olan yeterli enerji, protein, karbonhidrat, yağ, vitamin ve mineralleri sağlaması çok önemlidir. Beslenme ile ilgili sorunlarınızda diyetisyeninize danışabilir, önerilerini alabilirsiniz.

Baş-boyun Bölgesi, Akciğer ve Yemek Borusu Işınlamalarında

Baş-boyun bölgesinden radyoterapi uygulanan hastalarda ağız içi ve boğazda acıma veya ağrı, tat değişikliği ve yutkunma zorluğu tedavi sırasında gelişebilir. Buna rağmen, tedavi süresince düzenli ve dengeli beslenmeniz sağlığınıza tekrar kavuşabilmeniz açısından önemlidir.

• Tedavi sırasında dişler düzenli fırçalanmalı, tuzlu-karbonatlı gargaralarla düzenli ağız bakımı yapılmalı, mukozit gelişirse tedavi edilmeli,
• Günde 8-10 bardak su içilmeli.
• Sigara ve alkol kullanılmamalı.
• Yan etkiler ortaya çıkana kadar normal beslenmeye devam edilmeli ancak mukozayı tahriş edecek asitli ve acı-baharatlı vb. yiyeceklerden uzak durulmalı,
• Sulu yumuşak gıdalar (çorba, püre, makarna gibi) tercih edilmeli. Et suyu-tavuk suyu çorbalar ve peynir, süt ürünleri, et, tavuk, balık ve yumurta protein yönünden oldukça zengindir.
• Her gün en az bir yumurta tüketilmesi tavsiye edilir. Yumurta saf protein kaynağıdır.
• Gıdalar oda sıcaklığında olmalı, çok soğuk veya sıcak tüketilmemeli.
• Diyetisyen kontrolünde, haftalık kilo ve vücut-kitle indeksi, vücut yağ, kas ve su oranları takip edilmeli, gereklilikte protein ve kalori desteği amacı ile sıvı veya toz formda bulunan hazır destekler kullanılmalı.
• Baş-boyun bölgesinden radyoterapi alacak olgular radyoterapi öncesi mutlaka diş hekimine giderek diş ve diş eti hastalıklarını tedavi ettirmelidir.
 

Alt veya Üst Karın Bölgesi Işınlamalarında

Sindirim sisteminin tamamı veya bir kısmı radyoterapi sahası içinde bulunacağından radyoterapi esnasında sindirimle ilgili yan etkiler gelişmesi muhtemeldir. Oluşacak bu etkilerin çoğunluğu genellikle tedavinin 2-3. haftası civarında başlar ve tedavi bitiminde veya 2-3 hafta sonrasında azalarak sona erer.

Tedaviye bağlı gelişebilecek bulantı, kusma, iştahsızlık ve ishal beslenmeyi de olumsuz etkileyebilir. Tedaviye bağlı bulantı, kusma veya ishal gelişmemesi için veya geliştikten sonra yemek yemekten kaçınmak durumu düzeltmez aksine yan etkilerin daha şiddetli olmasına neden olur.

Bu yan etkileri önlemek için dikkat etmeniz istenen bazı hususlar aşağıda belirtilmektedir:

• Radyoterapi seansından önce ve sonraki bir saat içerisinde ana öğününüzü yememeye dikkat ediniz. Ancak tedaviye de aç girmeyiniz. Bu öneriler bulantı ve kusma şikayetini azaltmada size yardımcı olacaktır.
• Sık sık küçük öğünler şeklinde yemek yiyin, yemekleri yavaş yiyin ve iyice çiğneyin ve yemekten sonra dinlenin.
• Yiyeceklerinizin iyi pişmiş, aromadan fakir (soğan, sarımsak, lahana gibi koku verici besinlerden uzak), oda sıcaklığında ve yumuşak gıdalar olması bulantı ve hazımsızlık şikayetlerinizi azaltacaktır.
•Tedavi süresince ishal yapıcı özellikte gıdalardan ve ilaçlardan kaçınınız.
• Izgara veya haşlama beyaz et, yumurta, beyaz peynir, yoğurt, pilav, patates püresi ve muhallebi gibi sindirim sisteminizi çok zorlamayacak ancak besin değeri yüksek gıdalar tüketiniz.
• Aldığınız gıdaların mineral ve vitamin ile desteklenmiş olmasına dikkat edin, sulu gıdaları seçiniz.
• İshal olduğunuzda kaybettiğiniz sıvıyı yerine koymak için bol bol sıvı alınız.
• Radyoterapi başından itibaren ve özellikle bağırsak hareketlerinizin artmaya başladığı 2-3. haftalarda patates, pirinç lapası gibi nişastadan zengin gıdalar tüketiniz.
• İshalle birlikte vücuttan potasyum kaybı da başlar. Bu nedenle muz, patates ve elma gibi potasyumdan zengin gıdalar tüketiniz.
• Tedavi seansları öncesinde sarı leblebi, kraker, tost gibi yiyecekler bulantı şikayetinizi azaltabilir.
• Çiğ sebze-meyve, baklagiller, kahve ve baharatlı yiyecekler bağırsak gazı ve kramplara neden olabilir, kaçınılmalıdır.
• Bol sıvı (su, açık çay, elma suyu vb.) alınız. Hazır meyve suları yerine taze sıkılmış meyve sularını tercih ediniz.
• Bunların dışında hafif tempolu açık hava gezileri, kitap okuma, günlük tutma, resim yapma, bulmaca çözme gibi sizi yormadan oyalayacak uğraşlar edininiz. 

• Stresinizi azaltacak ve rahatlamanızı sağlayacak gevşeme ve solunum egzersizleri yapınız.

• Tedavi sırasında alkol alımından ve sigara kullanımından kaçınınız.
• İdrar kesesi (mesane)’nin tedavi sahasına dahil olduğu durumlarda sık sık idrara çıkma isteği veya idrar yapma sırasında yanma gibi sistit benzeri yakınmalar olabilir. Bu durumda sıvı alımını artırınız ve doktorunuza danışınız. Belirtilen yan etkiler tedavi sırasında ortaya çıkan ve tedavi sonrası azalarak sona eren yan etkilerdir. Bitme zamanı kişiden kişiye değişmekle birlikte genellikle en fazla 3-4 hafta ile sınırlıdır.
 

Onkolojik Cerrahi Sonrası Beslenme Önerileri

Operasyon sonrası beslenme önerileri ameliyatın bölgesine göre değişmektedir. Cerrahi işlem öncesi ve sonrası mutlaka doktorunuza veya diyetisyeninize danışarak size uygun olan beslenme planını uygulayınız.

• Sindirim sistemi dışındaki bir operasyonda geçici iştah kaybı ve yiyecek tüketiminde azalma olurken, sindirim sistemi ile ilgili herhangi bir operasyonda iştah kaybı kalıcı olabilir.
• Ağız, dil, sinir sistemine yönelik müdahalelerde ise genellikle tat duyusu etkilenir. İlk etki olarak, tat duygusu değişir, çiğneme ve yutma güçlüğü görülür. Bu evrede mutlaka yumuşak ve kolay yutulabilir besinler (çorba, püre, muhallebi, yoğurt gibi) tercih edilmelidir. Aynı zamanda bireyin canının istediği ve cazip gelen besinler tercih edilmelidir.
• Operasyon bölgesine bağlı olarak, eğer operasyon sonrası şişlik hissi, gaz çıkarma, mide yanması, bulantı, karında rahatsızlık, geğirme ve gerginlik hissi varsa gaz yapıcı yiyecekler (soğan, lahana, fasulye gibi) tüketilmemelidir. Bireyin şikayetleri geçtiğinde tüketebildiği besinler azar azar ve teker teker olacak şekilde diyetine eklenebilir.
• Diyet sindirimi kolay, yumuşak yiyeceklerden oluşmalıdır.
• Yemekler aynı saatlerde yenmeli, az miktarlarda sık aralıklarla tüketilmelidir.
• Yiyecekler iyi pişirilmelidir ve baharat kullanılmamalıdır.
• Özellikle mide ameliyatlarından sonra kişi az miktarlarda ve sık aralıklarla beslenmelidir. Diyetteki basit karbonhidratlar çıkarılıp, yerine kan şekerini hızlı yükseltmeyen kompleks karbonhidratlar (tam tahıl ürünleri, sebze ve kabuklu meyveler gibi) konulmalıdır. Aynı zamanda diyetin protein içeriği yüksek olmalıdır.