Vazektomi
Vazektomi Nedir?
Vazektomi, erkek doğum kontrol yöntemlerinden biridir. Bütün dünyada giderek yaygınlaşmaktadır. En etkili, güvenilir ve kalıcı doğum kontrol yöntemlerinden biridir. Vazektomi girişimi ile testislerden çıkan sperm ileti yolları her iki kasık bölgesi altında küçük bir cerrahi girişim ile kesilerek bağlanır, böylece spermlerin meniye (semen, ejakülat) karışmalarının engellenmesi amaçlanmaktadır.
Spermin Üretilmesi ve Taşınması
Vücutta erkek cinsel organının arkasında bir tür cilt kesesi olan skrotum içinde bulunan erkek üreme organı testislerin fonksiyonu sperm ve testosteron adlı erkeklik hormonunu üretmektir. Sperm üretimi testis içinde bulunan mikroskopik büyüklükteki seminifer tübüller içinde başlar. Sperm hücreleri bu tübüller içinde bulunan kök hücrelerin farklılaşmasıyla ortaya çıkarlar. Henüz yumurtayı dölleme yeteneğini kazanmamış, gelişiminin ilk basamağındaki sperm testis içinde ortaya çıktıktan sonra testislerin hemen arkasındaki, yoğun bir şekilde dolanmış ince bir tüpten oluşmuş epididime ulaşır. Sperm epididim boyunca ilerlerken olgunlaşmasına devam eder ve kendi kendine hareket edebilme yetisini kazanır. Daha sonra epididim, ondan daha kalın, içinde spermin akıp gittiği düz kas yapısında bir tüp olan vaz deferens (vaz) adlı kanal ile birleşir.
Vaz epididimden başlar, kasık bölgesine uzanır, kasık kanalından (kasık fıtıklarının oluştuğu bölge) geçer, pelvise girer ve idrar kesesinin arkasına ulaşır. Bu bölgede seminal vezikül ile birleşir ve ejakülatuar kanalı oluşturur. Boşalma sırasında prostat tarafından yapılan seminal sıvı ile sperm karışarak meni şeklinde dışarıya atılır.
Neden Vazektomi?
Vazektomi, aynı gün cerrahisi -operasyondan belli bir süre sonra hastanın aynı gün evine gönderilmesi- koşullarında, lokal anestezi ile güvenli bir şekilde gerçekleştirilebilen göreceli basit bir girişimdir.
Kadınlarda uygulanan tüplerin cerrahi yöntemle bağlanması operasyonundan daha ucuz, daha kolay ve istenmeyen yan etkileri daha az bir yöntemdir. Buna rağmen erkeklerin gönüllü sterilizasyonu kadınlara oranda daha az tercih etmelerinin en önemli nedeni bu cerrahi müdahale ile “erkekliklerini kaybedecekleri” yolundaki yanlış inançlarıdır. İşlem erkeklik hormonlarının üretimini etkilememektedir ve zararsızdır, meni görünümünde ya da boşalma hissinde bir farklılık yaratmaz, cinsel istekte bir azalmaya ya da sertleşme bozukluğuna neden olmamaktadır.
Vazektominin Avantajları Nedir?
Kalıcı ve ömür boyu devam eden bir doğum kontrol yöntemidir. İşlem sonrası testislerde sperm üretimi devam eder bu nedenle ileride tekrar çocuk sahibi olma şansı yitirilmemektedir. Üretilen spermler vücut tarafından yıkılıp emilirler.
Kimler Vazektomi için Uygun Adaydır?
Daha fazla çocuk sahibi olmak istemeyen çiftler için vazektomi planlanmamış (istenmeyen) gebelik kaygısını ortadan kaldırır. Kişi, bu kalıcı yöntemin uygulanmasından emin olmalıdır. Vazektomi yaptırmaya karar vermeden önce, işlemin görece geri dönüşümsüz olduğunu da düşünerek çocuğunuzun yaşı (özellikle en küçüğünün) düşünülmesi gerekmektedir.
Vazektomi yaptırmak isteyen erkekler;
• İstediği sayıda çocuk sahibi olmuş ve ileride çocuk sahibi olmak istemeyen,
• Diğer doğum kontrol yöntemlerini gözden geçirmiş,
• Düzenli ve değişmeyen bir ilişkisi olup eşinin yaşı doğurganlığın sonlarına yaklaşmış,
• İstenmeyen gebeliklerden korunmada sorumluluğu kendisi almak isteyen kişiler olmalıdırlar.
Vazektomi yönteminden tereddüt ediliyorsa, işlemden önce spermler dondurularak, ileride yardımcı üreme tekniklerinde kullanılmak üzere –çocuk sahibi olmak için- saklanabilmektedir. Bunun yanında vazektomiden sonra sperm üretimi durmaz, bu nedenle işlem öncesinde spermlerin dondurularak saklanmadıysa bile çocuk sahibi olmak istenildiğinde testis biyopsisi yapılarak testislerden sperm elde edilebilmektedir ve bu sperm yardımcı üreme tekniklerinde kullanılabilmektedir.
Erkekler İçin Diğer Doğum Kontrol Yöntemleri
Geri Çekme (Koitus İnterruptus): Cinsel ilişki esnasında meninin vajina dışına boşaltılması esasına dayanmaktadır. Başarısızlık oranı yüzde 4-18’dir. Ne zaman boşalacağını kestiremeyen erkeklerde ve ardı ardına ikinci kez cinsel ilişkiye giren erkeklerde bu yöntem önerilmemektedir. Ayrıca cinsel ilişkinin orgazm fazında yarıda kesiliyor olması, eşlerin cinsel doyumlarını azaltabilmektedir.
Kondom (Kaput, Prezervatif): Kalıcı olmayan, etkili ve güvenilir bir bariyer kontraseptif yöntemdir. Kondom, cinsel ilişki sırasında vajinaya girmeden önce ereksiyon halindeki penis üzerine geçirilen çok ince lastik bir kılıftır. Spermlerin vajinaya girişini önlemektedir. Başarısızlık oranı yüzde 2–5 dolayındadır. Kondom, penis yumuşak hale gelmeden çıkarılmalıdır. Kondom bir kez kullanıldıktan sonra atılmalı, atılmadan önce delik olup, olmadığı son kez kontrol edilmesi gerekmektedir. Üretim tarihinden itibaren 5 yılı geçmiş olan kondomlar kullanılmamalıdır. Lateks ve spermisid (sperm öldürücü madde) alerjisi olanlar bu tip kondomlardan uzak durmalıdır.